Achterhoeks appeltje

In het najaar zijn kraampjes langs de weg dé manier om vers fruit te scoren. Staat bij een boerderij zo’n indrukwekkende hoogstamboomgaard, stop dan zeker even. De kans is groot dat er een smakelijke appeltje groeit van een soort dat alleen in de Achterhoek voorkomt.

Hermien, Anna en Bet
We hebben namelijk nog aardig wat eigen appelrassen. Hermien van Eibergen, Heurns Roodje, Wienappel , Anna van Zieuwent, Bleke Bet, Rode Ribberling en Huismanszoet zijn er enkele. Er zijn nog zo’n 25 soorten die je alleen is Oost-Nederland vindt, heeft het Kenniscentrum Oude Fruitrassen onderzocht.

Veel rassen zijn verdwenen of bijna verdwenen, de variëteit in smaken verschraalt. Dat is hartstikke jammer. Kenners en liefhebbers zijn daarom aan de slag gegaan om met enten en opkweken zoveel mogelijk soorten overeind te houden.

Bewaren
Handappels om lekker weg te happen kennen we, bewaarappels wat minder. Die waren vroeger belangrijker, omdat je toen niet het hele jaar een vers appeltje bij de groenteboer op de hoek kon kopen. De Bellefeleur, Sterappel en Dijkman’s Zoet kun je goed bewaren.

Net niet helemaal rijp pluk je ze al. Schoon, zonder vlekjes en plekjes koel en donker wegleggen (in de kelder, als je die hebt). Niet in de buurt van ander fruit. Dat krijgt last van rijpingsgas (ethyleen) dat van de appels af komen. Tot de Kerst, en sommige soorten tot in februari, te gebruiken!

In ‘t wild
De wortels – figuurlijk dan – van onze appels (Malus domestica) liggen in Kazachstan en China. De Romeinen brachten ze duizend jaar geleden deze kant op. Heel zeldzaam is de wilde appel (Malus sylvestris). Die is nog te vinden op een paar plekken in Nederland. Ook langs beken in de Achterhoek.

Om te eten heb je er niet veel aan. Er zit veel pectine in, wel goed om gelei van te maken. De Fransen hebben er wel een mooie bestemming voor: ze stoken er calvados van!

Drogen
Bewaren kan ook door ze te drogen. Dat is een van de oudste conserveringsmiddelen en levert een prima snack op. Drogen kan op zolder, op een tegelkachel maar ook in de oven. Haal het klokhuis eruit en snij de appels in plakken van net geen centimeter dik. Leg ze op een rooster bedekt met bakpapier.

Drogen duurt enkele uren met de oven op 40 tot 50 graden. Niet warmer, dan gaan de cellen kapot en loopt het vocht eruit. Doe je het op zolder, rijg ze dan aan een touwtje. De gedroogde schijfjes bewaren in afgesloten glazen potten. Even een klusje, maar je hebt er maandenlang plezier van.

Hete bliksem
Appelmoes is vast het meest gemaakte gerecht met appels. Ik denk niet dat alleen bij ons thuis Hete Bliksem een goeie nummer twee is. Een klassieke stamppot die de naam dankt aan de appels in het gerecht. Die houden de hitte langer vast dan de aardappels.

Gebruik op drie zoete appels (Dijkmans Zoet is daar perfect voor) één zure (zoals Goudreinet). Bij een kilo aardappels ook een kilo appels. Appels schillen, klokhuis verwijderen en in vieren delen. Met de aardappels meekoken. Afgieten en door elkaar stampen. Uitgebakken spekjes of bloedworst is daar perfect bij.

Nou vooruit, rookworst mag ook…..